Бадмаев, Булат Бадмаевич. Легендарно-исторические герои в несказочной прозе бурят

Короткий опис

Бадмаев, Булат Бадмаевич. Легендарно-исторические герои в несказочной прозе бурят : диссертация ... кандидата филологических наук : 10.01.09.- Улан-Удэ, 2000.- 207 с.: ил. РГБ ОД, 61 01-10/600-0

Буряадай гурэнэй университет Буряад литературын кафедра
Г ар бэшэгэй эрхэтэй
Бадмаев Булат Бадмаевич
Туухэ домогуудай геройнууд хеерэйэн буряад
зохёолнуудта.
10. 01. 09.- Арадай аман зохёол
Хэлэ бэшэгэй эрдэмэй кандидадай нэрэ зэргэ олгохо диссертаци
Научна хутэлбэрилэгшэ: хэлэ бэшэгэй доктор, профессор Балда нов С. Ж
Улаан-Удэ
2000

Бурятский государственный университет
Кафедра бурятской литературы
На правах рукописи
БАДМАЕВ Булат Бадмаевич
Легендарно-исторические герои
в несказочной прозе бурят
10. 01. 09- фольклористика
Диссертация на соискание ученой степени кандидата филологивеских на
Научный руководитель: доктор филологических наук, профессор Балданов С.Ж.
Улан-Удэ
2000

ГАРШАГ
стр.
Оршол 3
1- дэхи булэг. Хеерэйэн зохёолнууд соо буряад гол
угсаатануудай болон отогуудай эхи табигшадые
ба удамаршадые зураглалга 24
§1. Уг гарбалай туухэ домогууд соо эхи
табигшадай дурэнууд 24
§ 2. Туухэ домогууд соо угсаатануудай болон ото-
гуудай удамаршад, мэргэшуул ба бухэшуул 51
2- дохи булэг. Туухэлйэн зохёолнууд соохи геройнуудай
дурэнуудые удхалалгын шэнжэ 82
§ I. Эртэ уеын туухэлйэн зохёолнууд соо
геройнуудай дурэнууд 89
§ 2. Хожомой уеын зохёолнууд соо туухэтэ
геройнуудай дурэнуудые удхалалга 128
Тобшолол . 185
ХэрэглэгдэЬэн литература..... 198
ОГЛАВЛЕНИЕ
стр.
Введение 3
Глава I. Изображение легендарных родоначальников, вождей четырех основных племен и родов
бурят в произведениях несказочной прозы 24
§ 1. Образы родоначальников в генеалогических
легендах и преданиях 24
§ 2. Культ племенных вождей, родовых мэргэнов и
силачей в легендах и преданиях 51
Глава П. Характер воспроизведения образов героев
исторических преданий и рассказов 82
§ 1. Образы героев в ранних исторических
произведениях 89
§ 2. Осмысление образов исторических героев на последующих этапах развития несказочной
прозы 128
Заключение 185
Использованная литература 198

Список літератури

ТОБШОЛОЛ
Нэгэ талаїїаа агууехэ ород арадай, харин нугее талайаа мун лэ 6aha агууехэ гэхээр хитад зоной хаяа хадхажа Ьуухада, монголшуудай, тэдэнэй дунда усеехэн тоотой буряадуудай еейэдын хараа бодолтой, харгытай, адагынь Ианалтай байхань шухала. Оейэдын хэдэн зуугаад гаран жэлэй туухэтэй асари ехэ хуршэнэрэймнай али нэгэнэйнь олон баййанда гу, али сэсэн политика ябуулйанда, усеен тоотой арадууд «ассимиляцида» орожошье магадгуй. ТиимэИзэ муноо сагта гурэн турэ хутэлбэрилэгшэдэй холын бодолтой байжа, арад бухэнэй еерын еерсэ онсо шэнжые (хэлэ, ажайуудал, соёл, ёйо, заншал, урлал болон ундэйэтэн бухэниие элирхэйлдэг бусадые- Б.Б.) хойшололтогуй сэгнээ йаань, тон йайн йэн. Хун бухэн дундаа адли бэшэ баййандаа, арад бухэн (олон, усеен, ехэ, бага- илгаагуй) ееЬэдын соёлтой баййандаа сэнтэй. Гэхэтэй хамта бидэ еейэдее еейэдынгее «шэнжэ» алдажа эхилйэмнай, эсэсэй эсэстэ туухын мэдэрэлгуй «мунхаг уурагтан» («манкуртнууд») шахуу болошоЬомнай тон шаналалтай байна.
Ород ой агууехэ эрдэмтэн Л. Н. Гумилёв дэлхэйн амин
оршолонгые, угсаатануудай бурилдэхэ eho, ажамидаралай уг байгаали, тэрэнэй бии бололго, хугжэлтэ г.м. шудалхадаа, эрдэмэй бутэн бухэли теориин шэнэ шэглэл гаргажа шадаа. Тэрэнэй ёйоор Туб Азиин нуудэл ба Ьуурижамал байдалтай олонхи арадуудай туухэ, мун тиихэдэ мунее сагта Хитад, Монгол, Росси гурэнууд дотор таража hyyhaH монгол хэлэтэнэй хугжэлтэ еейэдын шухала тайлбари абаа. Гадна тусгаар еерсэ сэгнэлтэ Чингис хаанай дайшалхы аша габьяада угтэйэн. Энэ ушараар «Нюуса тобто» (1240) мэтын урданай олонхи сурбалжа бэшэгууд узэгдеегуй шэнээр удхалагдажа, урданай туухэлйэн аман болон бэшэмэл зохёолнууд олониитын анхарал бурин тугэд татана.
Бидэ тиимэйээ энэ ба бусадшье эрдэмтэдэй олон зохёолнуудые, научна тухайламжануудые, шудалха онол аргануудай хугэлбэриие хэрэглэн, Туб Азиин туухэтэ байдал, холбоо харилсаа, уран йайханайнь хараа, монголшуудай хугжэлтын ушар шалтагаануудые, тэдэнэйнь хойшолон, Чингис хаан мэтын туухэтэ хунуудэй намтар, уургэ, нулее шэнээр ойлгохые ба буримуйэн мэдэхые али ехээр оролдонобди.